Herman Gorter, Zie je, ik hou van je

Zie je ik hou van je,
ik vin je zoo lief en zoo licht --
je oogen zijn zoo vol licht,
ik hou van je, ik hou van je.
En je neus en je mond en je haar
en je oogen en je hals waar
je kraagje zit en je oor
met je haar er voor.
Zie je ik wou graag zijn
jou, maar het kan niet zijn,
het licht is om je, je bent
nu toch wat je eenmaal bent.
O ja, ik hou van je,
ik hou zoo vrees'lijk van je,
ik wou het helemaal zeggen --
Maar ik kan het toch niet zeggen.

Het lijkt er misschien op dat ik me er wat makkelijk van af maak. Ik beging namelijk met te verwijzen naar de bespreking in de Klassiekers van Meander: http://klassiekegedichten.net/archief/klas077.html Daar staat heel wat in dan ik ook had willen vermelden. Het onbeholpen, meestal volle rijm bijvoorbeeld, dat zo onbeholpen is, dat het gedicht daardoor al mislukt lijkt. Maar hier is een jongen aan het woord die op volkomen onbeholpen wijze verliefd is. Hij kan de mooie woorden om zijn verliefdheid uit te drukken, niet vinden en vervalt in gestamel. De beschrijving van het uiterlijk van dit meisje in strofe 2 bestaat alleen maar uit een opsomming van fysieke kenmerken op een heel bescheiden wijze, want lager dan het hoofd waagt de verliefde jongen zich niet. Joris Lenstra verwijst in zijn bespreking terecht naar Petrarca, die zijn Laura op heel kunstige wijze, maniëristisch, beschreef. Dat kan deze jongen helemaal niet. Hij blijft steken in zijn woorden en erkent dat hij de juiste woorden niet kan vinden. Gorter, die poëtisch echt wel tot iets in staat was, heeft hier zijn dichterschap bewezen door het pure eenvoudige, het onbeholpene, tot poëzie te maken. We rekenen dit gedicht tot het sensitivisme, een periode in Gorters dichterschap, waarin hij het uiterste van de zintuigen eiste. Dat blijkt in dit zo puur eenvoudige gedicht niet zo, maar als je andere gedichten uit Verzen leest, wordt dit toch wel duidelijk.
In de poëzie vind je maar weinig, eigenlijk zelfs geen gedichten die zo de verliefdheid vertolken. Pure eenvoud vind je meer in de liedkunst en de jazz, ik noem Love me tender van Elvis Presley, het obsederende Ne me quitte pas van Jacques Brel, Miles Davis met My Funny Valentine, Night and day van Cole Porter. Juist de zuiverheid in de vertolking en verwoording raakt, ontroert.

Love me tender,
Love me sweet,
Never let me go.
You have made my life complete,
And I love you so.

Love me tender,
Love me true,
All my dreams fulfilled.
For my darlin I love you,
And I always will.

Love me tender,
Love me long,
Take me to your heart.
For its there that I belong,
And well never part.

Love me tender,
Love me dear,
Tell me you are mine.
Ill be yours through all the years,
Till the end of time.

(when at last my dreams come true
Darling this I know
Happiness will follow you
Everywhere you go).

Ne me quitte pas	Laat me niet alleen
Jacques Brel
Ne me quitte pas Il faut oublier Tout peut s'oublier Qui s'enfuit déjà Oublier le temps Des malentendus Et le temps perdu A savoir comment Oublier ces heures Qui tuaient parfois A coups de pourquoi Le coeur du bonheur Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas Moi je t'offrirai Des perles de pluie Venues de pays Où il ne pleut pas Je creuserai la terre Jusqu'après ma mort Pour couvrir ton corps D'or et de lumière Je ferai un domaine Où l'amour sera roi Où l'amour sera loi Où tu seras reine Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas Je t'inventerai Des mots insensés Que tu comprendras Je te parlerai De ces amants-là Qui ont vu deux fois Leurs coeurs s'embraser Je te raconterai L'histoire de ce roi Mort de n'avoir pas Pu te rencontrer Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas On a vu souvent Rejaillir le feu D'un ancien volcan Qu'on croyait trop vieux Il est paraît-il Des terres brûlées Donnant plus de blé Qu'un meilleur avril Et quand vient le soir Pour qu'un ciel flamboie Le rouge et le noir Ne s'épousent-ils pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas Je ne vais plus pleurer Je ne vais plus parler Je me cacherai là A te regarder Danser et sourire Et à t'écouter Chanter et puis rire Laisse-moi devenir L'ombre de ton ombre L'ombre de ta main L'ombre de ton chien Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas Ne me quitte pas.	Laat me niet alleen Toe, vergeet de strijd Toe, vergeet de nijd Laat me niet alleen En die domme tijd Vol van misverstand Ach, vergeet hem Want het was verspilde tijd Hoe vaak hebben wij Met een snijdend woord Ons geluk vermoord Kom, dat is voorbij Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen Lief, ik zoek voor jou In stof van de wegen De parelen van regen De parelen van dauw Ik zal heel mijn leven Werken zonder rust Om jou licht en lust Goud en goed te geven Ik sticht een gebied Waar de liefde troont Waar de liefde loont Waar jouw wil geschiedt Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen Ik bedenk voor jou Woorden rood en blauw Taal voor jou aleen En met warme mond Zeggen wij elkaar Eens was er een paar Dat zichzelf weer vond Ook vertel ik jou Van de koning Die stierf van nostalgie Hunkerend naar jou Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen Want uit een vulkaan Die was uitgeblust Breekt zich na wat rust Toch het vuur weer baan En op oude grond Ziet men vaak het graan Heel wat hoger staan Dan op verse grond Het wit mint het zwart Zwakheid mint de kracht Daglicht mint de nacht Mijn nacht mint jouw hart Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen Nee, ik huil niet meer Nee, ik spreek niet meer Want ik wil alleen Horen hoe je praat Kijken hoe je lacht Weten hoe je zacht Door de kamer gaat Nee, ik vraag niet meer Ik wil je schaduw zijn Ik wil je voetstap zijn Ik wil je adem zijn Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen Laat me niet alleen